بیانیه دبیر کل جشنواره توراندخت به مناسبت افتتاحیه این جشنواره

به گزارش کمیته خبری مجشنواره توراندخت ، بیانیه دبیر کل جشنواره توراندخت، دکتر آریا عمرانی در افتتاحیه نخستین دوره این جشنواره در محل تالار قلم کتابخانه ملی ایران توسط دکتر فهیمه زارع زاده دبیر اجرایی این جشنواره قرائت گردید. متن این بیانیه به شرح زیر می باشد:

in the name of God

جشنواره توراندخت با هدف تعالی بخشی و هویت‌مندی جامعه هنری بانوان کشور و جریان سازی مؤثر مفهومی و ساختاری در سه حوزه هنر سینما، موسیقی و هنرهای تجسمی بر اساس مولفه های شخصیتی و روانی بانوان کشور و بر اساس شاخصه ها و ارزش های تمدن ایرانی اسلامی و تلاش برای مشارکت پررنگ انجمن‌ها و تشکلهای هنری و حضور فراگیر رویکردهای مختلف فکری از جامعه هنری بانوان و با دعوت مستقیم از اساتید و بانوان محقق  برجسته کشور در هر یک از رشته‌های تخصصی  جشنواره جهت مشارکت در شورای سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، دبیری و داوری پای به عرصه رویدادهای فرهنگی کشور نهاده است.

جشنواره توراندخت هرگز نگاه جنسیتی به معنای عام یا زیست شناختی به هنر نداشته و نخواهد داشت بلکه هدف از برپایی چنین رویدادی  ، تکریم  و ارج نهادن به هنری می باشد که شکل گیری آن ، بر اساس مولفه های عاطفی، فکری و روانی موجودیست که نماد زیبایی و احساس آمیخته با تفکر قلمداد می شود تا بتواند بخش عظیم تری از جامعه بانوان کشور را برای حضور موثرتر در عرصه هنری کشور تشویق نماید و از این رهگذر به گسترش و توسعه هنر غنی از مولفه های روانی و عاطفی زنان کمک نماید.

جشنواره توراندخت، نمونه عالی هنر را ، هنرِ اخلاق محور و متعهد می داند و بر این باور است که حضور موثر بانوان در این عرصه قطعا نقشی عظیم در ایفای رسالت عالی هنر خواهد داشت.

حقیقت اجتناب ناپذیر اینست که هنر معاصر دیگر یک امر شخصی نیست بلکه انعکاسی از یک فضای جمعی ست و صرفا چنین هنری می تواند هنری متعهد و موثر تلقی گردد. و برای این منظور حضور پررنگ تر جامعه زنان کشور در عرصه هنری قطعا یک ضرورت خواهد بود .

جشنواره توراندخت ، عرصه ای برای نمایش صرف آثار هنری نیست بلکه مجالی برای تحلیل و بازتعریفِ فعل هنری هنرمند است آنگونه که در تعامل با اجتماع و در کنش و واکنش با هنجارهای فرهنگی و اجتماعی جامعه شکل می پذیرد. معتقدیم جشنواره هنری، به معنای برپایی نمایشگاهی برای عرصه هنر نیست بلکه مجالی برای نمایشِ “گاهی” ست که هنر در آن خلق می شود و این “گاه” از تمامی عناصر و مولفه های روانی و عاطفی خالق اثر هنری نشات می گیرد و بی شک تحلیل و نگاه به این مولفه های روانی و شخصیتی در اعتلای بیشتر هنر تاثیری شگرف خواهد داشت . اساسا هنر امری ست اعتباری که از کنش هنرمند و عکس العمل ناظر اثر، حاصل و به یک معنا “اعتبار” میشود و هر آنچه در عرصه این کنش و واکنش نقش آفرینی نماید می تواند به عنوان عاملی در شکل گیری هنر تلقی گردد و از اینرو تحلیل و تدقیق در عناصر شخصیتی و روحی مولف اثر هنری در تولید و بازتولید هنر نقشی سازنده ایفا می نماید .  حقیقت اجتناب ناپذیر اینست که هنرمندان زن به نحوی شهودی و با معرفتی غیر بحثی به ادراک عواطف نائل می‌شوند و این مساله ، خلق اثر هنری به دست زنان را بطور چشمگیری ویژه و خاص می نماید چراکه هنر در عام ترین تعریف خود، چیزی جز ظهور و تجلی عواطف انسانی و استعدادهای فطری در قالب آثار هنری نیست. هنر کنشی ست انسانی و ابزاری برای پیوند میان آدمیان. اصالت هنر در تاثیر برانگیزی اخلاقی و عاطفی آن می باشد و از این منظر اعتلای حضور زنان در این عرصه قطعا می تواند به تاثیر بخشی هر چه بیشتر هنر در جامعه یاری رساند .

وقتی صحبت از رقابت و جایزه به میان می‌آید، بی درنگ مساله قضاوت بارز می‌شود. معتقدیم که هنرِ معاصر بر خلاف هنر مدرن با معیارها و پیمانه‌های معین از قبیل تمرکز بر فرم، مهارت، و حتی کانونیت زیبایی در برابر قضاوت، سر و کار ندارد . براین اساس، جشنواره توراندخت را صرفا مجالی برای رقابت و قضاوت نمی دانیم بلکه فرصتی برای درک فرایند هنری در جامعه بانوان می دانیم: فرایندی که با اعلام قضاوت داوران پایان نخواهد یافت بلکه در تعامل سه گانه “هنرمند، اثر هنری و مخاطب” ، امتداد خواهد یافت . از اینرو آثاری که در جشنواره توراندخت منتخب گردند ، محوریت موضوعی برای نشست های نظری خواهند بود که پس از هر دوره جشنواره توسط دبیرخانه با حضور کارشناسان و مخاطبان هنری برپا خواهند شد.

جشنواره توراندخت نه می خواهد و نه می تواند با استناد به جنسیت، به تمایز میان هنرها قائل شود و یا هنر را به هنر مردان و هنر زنان تقسیم نماید زیرا طبیعت هنر ، طبیعتی جنسیتی نیست. لیکن اعتلای نگاه زیباشناسانه یک رسالت مهم برای این جشنواره تلقی می گردد و نگاه عاطفی نگاه زیباشناسانه است. هر جا که زنان به هنر آفرینی پرداخته‌اند نوعاً تمنای ارتقاء و اعتلای نگرش‌های عاطفی به هستی را در نهاد مخاطبان رویانده‌اند و  تقویت نگرش زیباشناسانه در مخاطب به عنوان بخشی ای از بدنه فعل هنری به معنای اعتلای و تحول مثبت در هنر می باشد.

جشنواره توراندخت یک رویدا فمنیستی نیست . هنر از دیدگاه این جشنواره، کارکردی غایت‌مندانه دارد و انعکاس و ارزیابی حضور زنان در عرصه هنر،  در تحکیم این غایت مندی امری اجتناب ناپذیر است اما هنر فمنیستی هنری غایت مند نیست بلکه مولف محور است.

این جشنواره به نام استاد فقید بانو توراندخت عمرانی نامگذاری گردیده . بانویی که تمامی دغدغه اش اعتلای جامعه زنان و دختران این سرزمین بود   و شاگردان زیادی را به جامعه علمی و فرهنگی ایران تقدیم نمود . و امروز آغاز شکوفایی و رشد نهالی ست که شما بانوان ارزشمند سرزمینم کاشتید تا نسل فردای ایران زمین شاهد عظمت بیش از پیش درخت تنومند فرهنگ و هنر این خاک باشد . امروز روز شماست : روز هنر.

لازم می دانم تا از یکایک اساتید، هنرمندان ، دبیران ، نیروهای اجرایی، هیات های داوری و ارزیابی، دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و هنری و همه دغدغه مندان هنر بانوان کشور که بیش از یک سال است برای شروع این حرکت در تلاش و تکاپو هستند سپاسگزاری نمایم. همچنین ضروری می دانم تا از دانشگاه هنر تهران که از بدو شروع این جشنواره با تمامی امکانات خود ، حمایت ارزشمندی را از این جشنواره داشت سپاسگزار باشم .

نقاشان رنسانس بخشی از بومشان را خالی می گذاشتند تا بوسیله دیگران پر شود. اگر همراهی مان کنند ، می خواهیم بومی را برپا کنیم تا بخش های خالی و جامانده آن به دست زنان هنرمند کشورمان پُر شود.

و درود خدا بر همه فرهیختگان ، هنرمندان و اندیشمندان …

دکتر آریا عمرانی

، دبیر و موسس جشنواره فیلم ، موسیقی و هنرهای تجسمی توراندخت ، دی ۱۴۰۲